Cień od wschodu

Autor:
Hubert Kossowski

Za wciąż okazywaną przez władzę w stosunku do mnie i podobnych – „niepewnych politycznie” – niechęć, odpłacałem na miarę możliwości działalnością kontrapolityczną. W 1980 r. wziąłem czynny udział w organizowaniu Regionu Mazowsze i byłem delegatem na Zjazd. Podczas stanu wojennego organizowałem opór społeczny nie tylko na poziomie poligrafii i kolportażu. Dosięgła mnie represja SB i rozprawa w trybie doraźnym przed Garnizonowym Sądem Wojskowym. Tzw. „białe plamy” naszej polskiej, zakłamanej historii, stały się polem moich dociekań, sprostowań i publikacji.

Hubert Kossowski, działacz niepodległościowy, autor wielu publikacji, scenariuszy ekspozycji i filmów dokumentalnych dotyczących powstania warszawskiego, niezmordowany badacz kazamat NKWD i UB rozlokowanych na terenie warszawskiej Pragi, tym razem podejmuje próbę udokumentowania trwających od 1917 r. kompleksowych i bezustannych zakusów państwa radzieckiego na obszar Polski. Ujawnia, że NKWD i Stalin nie byli jedynymi realizatorami zbrodniczego procederu. Wypełnia niejedną tzw. białą plamę z kart polskiej historii, m.in. mit o wielkiej bitwie pancernej z przełomu lipca i sierpnia 1944 r., rzekomo wygranej przez Niemców, a której to bitwy w rzeczywistości nie było. Autor prezentuje ponad setkę nazwisk agentów, zdrajców, zbrodniarzy i beneficjentów PRL. Zestawienie swoje opiera na dokumentach źródłowych. Choć dokumentalistyka ta – z przyczyn oczywistych – nie jest pełną, pomaga naświetlić celowo przez lata „zapominane” fakty, pozostawiając na czytelniku niecodzienne wrażenie. Atutem publikacji są liczne relacje i niepublikowane dotąd wspomnienia świadków z końcowej fazy II wojny światowej i okresu tuż po jej zakończeniu – osób aresztowanych i przesłuchiwanych przez NKWD, dowódców i żołnierzy, polskich sanitariuszek z powstania warszawskiego. Załączone mapy obszaru Polski wraz z terenem Kresów Wschodnich, a nade wszystko kopie materiałów dokumentujących przywoływane w książce wydarzenia, 8 uzupełniają słowa autora i umożliwiają czytelnikowi pełną orientację w teatrze akcji.

To, co można zarzucić autorowi, to może zbyt naturalistyczny opis drastycznych szczegółów – metod śledztwa albo cynicznych poczynań komunistycznych decydentów. Jeśli jednak uznamy tę manierę pióra za typową dla dokumentalisty, którym Hubert Kossowski jest przede wszystkim, a jednocześnie uważać ją będziemy za swego rodzaju próbę nadrobienia straconego czasu i zaległości w pełnym i prawdziwym opisywaniu historii Polski, opartą o wieloletnią współpracę autora z Instytutem Pamięci Narodowej, wówczas książka stanie się dla nas prawdziwie rzetelnym i wartościowym źródłem wiedzy oraz faktów dotychczas nieznanych.

Anna Jagodzińska
historyk
Instytut Pamięci Narodowej