Radzymińska 63 w nowej odsłonie

Autor: Katarzyna Komar-Michalczyk

Niemal całkowity brak wystroju elewacji frontowej, skute tynki i podpory z dwuteowników w miejsce dekoracyjnych konsoli podtrzymujących niegdyś balkony – tak przez długie lata prezentowała się kamienica przy ul. Radzymińskiej 63. Ten obraz budynku zmienia się sukcesywnie od przełomu 2019 i 2020 r., kiedy to przystąpiono do remontu obiektu. Prace dobiegają właśnie końca

Trzypiętrową kamienicę wybudowano zapewne ok. 1904 r. Księgi hipoteczne jako pierwszego właściciela nieruchomości wymieniają – w 1904 r. – Józefa Klatczyńskiego (do Klatczyńskich należały też m.in. kamienice przy ul. Sprzecznej 8 oraz ul. Ząbkowskiej 37), od którego posiadłość odkupiło w 1911 r. małżeństwo Andrzej i Maria Bordziłowscy. Prawo do nieruchomości przeszło po śmierci Marii także ich na dzieci – Olgę i Włodzimierza Bordziłowskich (1920 r.). Od Bordziłowskich nieruchomość odkupił Józef Strzelecki, który następnie sprzedał ją małżeństwu Władysławowi i Annie Sokołowskim oraz Stanisławowi i Ewie Klincewicz. W 1921 r. za 500 tys. marek polskich nieruchomość przeszła w ręce Matyldy i Wacława Michalskich, którzy za 166 667 marek polskich sprzedali jedną trzecią Jakubowi Szadkowskiemu. Synowie Michalskich i Jakub Szadkowski byli ostatnimi przed wojną właścicielami kamienicy przy ul. Radzymińskiej 63.

W 1956 r. nieruchomość została przejęta przez Skarb Państwa. W latach 60.-70. XX w. w lokalu handlowo-usługowym w parterze po prawej stronie działał zakład fryzjerski Wiktor, który w witrynie zakładu reklamował się jako oferujący Modne uczesania (vide foto).W grudniu 1990 r. dach kamienicy został ogarnięty przez pożar; więźba dachowa spaliła się i trzeba było przeprowadzić całkowitą wymianę poszycia i więźby.

Kamienica, ujęta w gminnej ewidencji zabytków, jest interesującym przykładem domu o czteroosiowym pseudoryzalicie centralnym, mieszczącym w lewej osi przyziemia tego pseudoryzalitu przejazd bramny. Prawa oś w przyziemiu jest obecnie przepruta otworem okiennym, ale być może także w niej znajdował się prześwit albo wejście do lokalu usługowego. Na elewacji frontowej przetrwały ceglane podpory dawnych gzymsów i pilastrów lub lizen. Pierwotną elewację frontową urozmaicały balkony – wsparte na masywnych dekoracyjnych wolutowych konsolach, z kutymi balustradami rozpiętymi między słupkami z betonu, na których ustawiono niewielkie wazoniki/doniczki. Osie dwóch klatek schodowych od strony podwórza nieznacznie zryzalitowano i dekoracyjnie ścięto na narożach, a nad wydłużonymi oknami ostatnich kondygnacji klatek schodowych wykuto oculusy. Na ścianie szczytowej kamienicy ułożono krzyż z cegieł. Przejazd bramny sklepiony jest krzyżowo. Do przejazdu prowadził brukowany z granitowej kostki podjazd.

Jak można przeczytać na stronie Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, przed rozpoczęciem remontu wartościowe elementy wystroju kamienicy, m.in. dekoracyjny uchwyt na flagę, fragment balustrady schodów, drzwi i piec kaflowy, zostały zabezpieczone i planowane jest ich przywrócenie po zakończeniu prac. W ramach kapitalnego remontu i modernizacji m.in. podbito fundamenty, położono izolacje, pogłębiono piwnice, wymieniono pierwotnie drewniane stropy i wzmocniono konstrukcję domu. Obiekt został otynkowany, zamontowano nową stolarkę okienną, odtworzono także balkony – posiłkując się zdjęciami archiwalnymi z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie, prezentowanymi również jako materiał ilustracyjny do niniejszego tekstu. Co warte pozytywnego podkreślenia, choć rysunek wypełnienia balustrad balkonów nie jest identyczny jak oryginalny, to jednak został bardzo do niego zbliżony, jest bliski rekonstrukcji stanu pierwotnego. Słupki, między którymi rozpięte są balustrady, są jak niegdyś zwieńczone płaskimi wazonikami/doniczkami – jednak raczej nie żeliwnymi, jak pierwotnie. Balustrady balkonów podwyższono do wysokości zgodnej z obowiązującymi normami. Nie przywrócono dekoracyjnych wsporników/konsoli, na których oparte były balkony. Przejazd bramny wciąż poprzedza oryginalny brukowany podjazd z różnokolorowej kostki granitowej – pozostaje mieć nadzieję, że zostanie on zachowany.

Historię zmian własnościowych kamienicy opracowano na podst.: Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa, Hipoteka / Księgi Wieczyste, Варшавская неподвижность на Праге № 1269, t. 1. Mapy na podst.: mapa.um.warszawa.pl