Warszawska Praga w latach 1939-1945

Autor:
Hubert Kossowski

Za wciąż okazywaną przez władzę w stosunku do mnie i podobnych – „niepewnych politycznie” – niechęć, odpłacałem na miarę możliwości działalnością kontrapolityczną. W 1980 r. wziąłem czynny udział w organizowaniu Regionu Mazowsze i byłem delegatem na Zjazd. Podczas stanu wojennego organizowałem opór społeczny nie tylko na poziomie poligrafii i kolportażu. Dosięgła mnie represja SB i rozprawa w trybie doraźnym przed Garnizonowym Sądem Wojskowym. Tzw. „białe plamy” naszej polskiej, zakłamanej historii, stały się polem moich dociekań, sprostowań i publikacji.

Na książkę złożyły się trzy autentyczne historie z lat ostatniej wojny, rozgrywające się na terenie warszawskiej Pragi oraz tzw. “Obroży” (rejony Marek, Legionowa, Rembertowa i Otwocka).

Część I – “Przedmoście praskie w l. 1939-1945” to garść informacji dotyczących powstania warszawskiego na Pradze i na terenie “Obroży”, skreślone piórem Huberta Kossowskiego, autora wystawy “Powstanie warszawskie na Pradze”, zorganizowanej w 2007 r. na terenie d. WWW “Koneser”. Autor pokrótce przedstawia przebieg działań bojowych oraz losy ludności cywilnej. Odkrywa tajne karty historii – pierwszych miesięcy zbrodni popełnionych przez NKWD i UB na warszawskiej Pradze.

Część II – “Szkoła pośród nocy” – to spisane przez Władysława Janczewskiego, nauczyciela praskiego Gimnazjum i Licem im. Króla Władysława IV, wspomnienia dotyczące tajnego nauczania na Pradze – trudnych początków, zaangażowania mieszkańców oraz samych uczniów w jego organizowanie, zagrożeń i niebezpieczeństw związanych z  jego prowadzeniem.

Część III – “Mennica Państwowa – oczami jej mieszkańca i pracownika w latach 1939-1944” – to wspomnienia z lat okupacji związane z jednym z najważniejszych praskich zakładów – z  Mennicą Państwową przy ul. Markowskiej 18 – skreślone ręką  Tadeusza Kulbickiego, który był synem komendanta obrony przeciwlotniczej Mennicy, Kazimierza Kulbickiego.

Książka zawiera dodatek DVD z relacją komendanta VI Obwodu AK “Praga”, płka Antoniego Władysława Żurowskiego ps. “Andrzej”

Szczególny nacisk w odkrywaniu tajnych kart historii należy położyć na pierwsze miesiące funkcjonowania warszawskiej Pragi po wkroczeniu Armii Czerwonej. To właśnie na Pradze, zajętej przez „sojuszników naszych sojuszników”, zainstalowano marionetkowe władze „Polski Ludowej” i jego agendy. To tu początkowo mieściły się złowrogie Urzędy Bezpieczeństwa z ich kazamatami (…), tu instalowane były struktury sowieckie – NKWD i jego areszty. Praga – szczególnie w jej centralnej części – usiana jest miejscami, które obficie spłynęły krwią polskich patriotów. Nie wszystkie z tych miejsc są znane Warszawiakom, nawet choćby mieszkańcom Pragi…

Leszek Żebrowski

Trzy autentyczne historie może choć w części przybliżą czytelnikom prawdę o Pradze i jej historii. Bo Praga to nie tylko „cwaniaczki” z bazaru i dworców, ale wielu wspaniałych ludzi, którzy tu żyli, pracowali i kształcili się. Nie zawiedli, gdy potrzebowała ich Ojczyzna i za swą postawę płacili często cenę najwyższą. W trudnych latach okupacji wrodzony spryt, odwaga, a często także humor, pomagały im żyć i przetrwać. Nie zabrakło chłopaków z Pragi na barykadach powstania warszawskiego i na wszystkich niemal frontach Europy.

Mieczysław Wojdyga
Prezes Towarzystwa Przyjaciół Pragi