Opiewanie czynów robotników i innych ludzi pracy w literaturze czy sztukach plastycznych kojarzy nam się głównie z okresem socrealizmu. Tymczasem już Jan Kochanowski napisał fraszkę „Na most warszawski”, a w 1825 r. na Grochowie ustawiono chyba pierwszy w historii Polski monument upamiętniający czyn robotniczy – zakończenie prac przy budowie traktu warszawsko-brzeskiego. Sam trakt, jako ważna, a zarazem najdłuższa arteria komunikacyjna Królestwa Polskiego, powstawał między 1820 a 1824 r. Ciągnący się na długości 220 km, imponował nie tylko skalą, lecz także kosztem jego wykonania. Kamień węgielny pod pomnik wmurowano 21 maja 1825 r. w obecności Stanisława Staszica. Mierzący 14 m wysokości obelisk był właśnie jego pomysłem. Najprawdopodobniej to on podsunął też pomysł tematyki płaskorzeźb dekorujących obiekt. Wszystkie elementy pomnika w dwóch egzemplarzach odlano w rządowej fabryce w Samsonowie. Odlanie podwójnych egzemplarzy było związane z zamiarem wzniesienia identycznego pomnika w Terespolu. Dziewięć płaskorzeźb grochowskiego obelisku umieszczono w układzie pionowym. Trzy dolne ukazują panoramy miast: Warszawy, Brześcia i Siedlec. Pozostałe przedstawiają rozmaite czynności wykonywane przy budowie drogi. Ich autorem był rzeźbiarz Paweł Maliński, który odszedł tu od typowego klasycystycznego kanonu upiększania postaci – na rzecz realizmu. Na bocznych ścianach obelisku znalazły się herby Królestwa Polskiego oraz inskrypcje. Na cokole umieszczono awersy i rewersy dwóch wybitych z okazji ukończenia budowy drogi pamiątkowych medali. Pomnik poddawano renowacji kilkakrotnie: w 1935 r., pod koniec lat 40. XX w. oraz podczas poszerzania ulicy Grochowskiej w latach 60. XX w. Ostatnia renowacja obiektu odbyła się w latach 1984-1985. Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej jest jednym z najciekawszych warszawskich monumentów, a jego wartość tym bardziej warto podkreślać, że do naszych czasów przetrwał w prawie niezmienionej formie.
