Zbliżająca się pod koniec XIX w. setna rocznica urodzin Adama Mickiewicza stanęła u podstaw pomysłu upamiętnienia wieszcza narodowego w Warszawie. Idea tablicy bądź pomnika była żywa wśród działaczy społecznych i dziennikarzy m.in. „Kuriera Warszawskiego”. Jednym ze zwolenników wzniesienia pomnika był Henryk Sienkiewicz. Jego poparcie przyspieszyło prace nad realizacją monumentu. Pomnik, na którego postawienie zgodę wydał generał-gubernator warszawski książę Aleksander Imeretyński, miał stanąć przy Krakowskim Przedmieściu, na skwerze utworzonym w 1864 r. po wyburzeniu stojących tam kamienic. Komitet budowy pomnika skupiał wielu działaczy społecznych, wśród których był także Leopold Kronenberg. Jego pałac stał się siedzibą komitetu. 8 maja 1897 r. do realizacji wybrano ostatecznie pracę Cypriana Godebskiego. Sam pomnik odlano we Włoszech w odlewni Filipa Lippiego w Pistoi. Z włoskiego Piemontu pochodził też granit, z którego wykonano cokół. Do budowy użyto także kamienia z Podola oraz Śląska Pruskiego. Ozdobną balustradę wykonała warszawska firma Henryka Zielezińskiego.
Monument odsłonięto 24 grudnia 1898 r. w urodziny i imieniny Adama Mickiewicza. Honorowymi gośćmi byli córka Mickiewicza Maria Gorecka oraz Cyprian Godebski. Ceremonia odsłonięcia rozpoczęła się o godz. 10 przy dźwiękach opery „Halka” Stanisława Moniuszki. Pomnik poświęcił arcybiskup warszawski Wincenty Chościak-Popiel.
Zniszczony przez Niemców monument został zrekonstruowany i na nowo odsłonięty 28 stycznia 1950 r.
