6 września 1788 r. w Starej Oranżerii w Łazienkach Królewskich otwarto Teatr Stanisławowski.
Uruchomienie teatru przeznaczonego dla monarchy i jego gości była efektem fascynacji władcy sztukami scenicznymi. Teatr powstał w wybudowanym w latach 1785-1788 gmachu Starej Pomarańczarni. Budynek, zaprojektowany przez Domenica Merliniego, służył przede wszystkim hodowli egzotycznych, ciepłolubnych drzewek, ale część obiektu przeznaczono na salę teatralną. Obok Amfiteatru miała stać się ona królewską świątynią Melpomeny.
Zrealizowany z użyciem drewna teatr miał niepowtarzalną akustykę. Scena zajęła powierzchnię niemal równą widowni, od widzów oddzielił ją kanał dla orkiestry. Za sceną urządzono garderoby i zaplecze techniczne teatru. Widownia mogła pomieścić 200 osób. Przeznaczono dla nich miejsca na parterze oraz piętro z lożami, przy czym loża środkowa pomyślana była dla monarchy. Loże ujęto stiukowymi rzeźbami, dzierżącymi w dłoniach świeczniki. Ich projekt wyszedł spod ręki André Le Bruna, zaś wykonawcą był Giacomo Monaldi. Elementem dekoracji było też ścienne iluzjonistyczne malowidło Jana Bogumiła Plerscha, z postaciami ukazującymi dworską publiczność. Na stropie umieszczono plafon z wyobrażeniem Apollina na kwadrydze, również pędzla Plerscha. Owalne malowidło w narożnikach zostało ujęte przedstawieniami dramaturgów: Sofoklesa, Shakespeare’a, Molière’a i Racine’a. Warto wspomnieć, że twarz Apolla to twarz Stanisława Augusta.
Teatr królewski już w 1791 r. udostępniono scenie narodowej prowadzonej przez Wojciecha Bogusławskiego. To tu wystawiono m.in. „Powrót posła” Juliana Ursyna Niemcewicza. Teatr Stanisławowski jest dziś wyjątkowym zabytkiem nie tylko w skali Warszawy, lecz też jednym z nielicznych zachowanych XVIII-wiecznych wnętrz teatralnych w Europie.
