Warszawska cytadela powstała w ramach represji po powstaniu listopadowym. Gigantyczny kompleks, zaprojektowany przez mjr. Iwana Dehna, realizowano w latach 1832-1834. Centralne miejsce cytadeli stanowił plac Gwardii i dawne koszary Gwardii Pieszej Koronnej, które włączono w obręb zespołu. Cytadela wchłonęła wcześniejsze zabudowania konwiktu pijarów. Jej budowa położyła kres rozwoju willowej dzielnicy Fawory.
Przez dziesięciolecia cytadela była symbolem męczeństwa Polaków. Obok powstańców 1863 r. czy działaczy niepodległościowych w X pawilonie cytadeli warszawskiej więziono organizatorów oświaty czy uczestników rewolucji 1905 r.
Symbolem męczeństwa stały się także stoki cytadeli, na których dokonywano egzekucji. W latach 30. XX w. na stoku od strony wschodniej stworzono symboliczny cmentarz i zaaranżowano według projektu Antoniego Miszewskiego dawne Wrota Paskiewiczowskie na Bramę Straceń. Na murze zawieszono sześć marmurowych tablic z nazwiskami ofiar. Po wojnie wymieniono tablice, Brama Straceń uzyskała półkolisty mur, pośrodku umieszczono znicz. Od Bramy Straceń można przejść Drogą Straceń do X pawilonu. Tuż obok odtworzono fragmenty fundamentów dwóch budynków, w tym kuźni, w której zakuwano więźniów w kajdany.
