Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Rosja”

Na fotografii z lat 20. XX w. widać wschodnią zabudowę Marszałkowskiej na odcinku pomiędzy ulicą Sienkiewicza a Ogrodem Saskim. Na pierwszym planie – jeden z najpiękniejszych budynków przedwojennej Warszawy, czyli Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Rosja”. Budynek stanowił dominantę zabudowy tej części ulicy Marszałkowskiej, a zarazem był wdzięcznym obiektem dla fotografów od chwili swojego powstania aż do wybuchu wojny. Obiekt powstał w latach 1898-1899. Pierwotny projekt, przygotowany przez absolwenta Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu Piotra Brukalskiego oraz niemieckiego architekta związanego z Łodzią Ottona Gehliga, został zmodyfikowany – podobnie jak w przypadku hotelu Bristol – przez architekta Władysława Marconiego. Architektura gmachu to połączenie nowoczesnej techniki z elementami włoskiego i francuskiego renesansu. Budynek uchodził za jeden z najlepszych przykładów wielkomiejskiej zabudowy przełomów wieków. Gmachu takiego nie powstydziłyby się ulice Wiednia, Paryża, Pragi czy Budapesztu. W obiekcie nie tylko mieściły się biura firmy; część pomieszczeń wynajmowano w celu dochodowym. Przyziemie zajmowały wielkopowierzchniowe sklepy. Wśród nich, na rogu Marszałkowskiej i Sienkiewicza, znajdował się sklep firmy Krzysztof Brun i Syn, dobrze znanej w przedwojennej Warszawie. Założona jeszcze w XIX w. przez kupca Krzysztofa Fryderyka Bruna, z czasem rozrosła się do wielkiego koncernu, który przed 1939 r. obejmował trzy przedsiębiorstwa. W firmowych sklepach, rozsianych po całym mieście, można było kupić garnki, narzędzia rolnicze, wyżymaczki, maszyny do pisania, łyżwy i cieszące się dużą popularnością wrotki. Towarzystwo Ubezpieczeniowe zajmowało reprezentacyjne pierwsze piętro, z wejściem i klatką schodową od strony Marszałkowskiej. Klatka schodowa z ozdobną balustradą oraz marmurowymi stopniami schodów przetrwała zawieruchę wojenną. Podczas wojny przyziemie i część pierwszego piętra dostosowano do potrzeb zajmującego posesję Banku PKO. Autorem wkomponowania szczątków dawnego gmachu „Rosji” w nową przestrzeń był Bohdan Lachert. Powyżej pierwszego piętra znajdowały się gigantyczne, luksusowe mieszkania na wynajem. Za budynkiem „Rosji” jest widoczna zaprojektowana przez Stanisława Grochowicza kamienica Feliksa Jankowskiego. W jej przyziemiu mieściły się liczne sklepy i punkty usługowe. Widoczne na fotografii ogromne witryny nadawały budynkowi wielkomiejskiego charakteru.