Długą drogę przeszedł ten stołeczny plac – od chwili jego rozplanowania do czasu, kiedy stał się jedną z najważniejszych przestrzeni publicznych Warszawy. Powstały w latach 60. XVIII stulecia, był częścią założenia urbanistycznego zwanego Osią Stanisławowską. Inspiracją dla tak pomyślanej przestrzeni były francuskie układy placów gwiaździstych. Jego powstanie było podyktowane chęcią stworzenia nowoczesnego przedpola Zamku Ujazdowskiego. Obok dzisiejszego placu Zbawiciela do założenia wchodziły też dzisiejsze śródmiejskie place: Unii, Trzech Krzyży, Politechniki i Na Rozdrożu.
Kilka tygodni temu przedstawiliśmy bodajże najstarszą znaną nam fotografię placu, ze stojącą jeszcze pomiędzy ulicami Marszałkowską i Mokotowską karczmą zw. Czerwoną. Dni karczmy w tamtym czasie były już policzone. Na jej miejscu miała stanąć świątynia katolicka. Potrzeba wzniesienia w tym miejscu nowego kościoła była podyktowana wzrostem liczby ludności zamieszkującej silnie rozwijające się tereny po południowej stronie Alej Jerozolimskich. Z początkiem XX w. karczmę rozebrano, a na fotografii widać ogrodzony teren pod budowę świątyni. Prace poprzedził konkurs architektoniczny. Zwycięzcą został Stefan Szyller, drugie miejsce zajął zespół pod kierunkiem Józefa Piusa Dziekońskiego (Józef Pius Dziekoński, Ludwik Panczakiewicz, Władysław Żychlewicz). Ostatecznie to właśnie projekt Dziekońskiego wszedł do realizacji. 12 października 1901 r. wmurowano kamień węgielny. Przeciągająca się budowa, a potem działania I wojny światowej spowodowały, że konsekracja kościoła nastąpiła dopiero w 1927 r.a
