9.2 C
Warszawa
poniedziałek, 14 października, 2024

Jeden dzieńjedno miejsce

Przez kolejnych 28 dni - od 19 kwietnia do 16 maja 2021 r. - stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki publikuje na Facebooku zdjęcia wybranych miejsc związanych z gettem i warszawskim powstaniem 1943 r. W porozumieniu z nim prezentujemy je wszystkie również na portalu varsavianista.pl. Daty poszczególnych wpisów odmierzają i przypominają kolejne dni powstania w warszawskim getcie. Zryw ten był największym aktem zbrojnego oporu Żydów przeciwko hitlerowcom podczas II wojny światowej, podjętym w rezultacie decyzji Niemców o zlikwidowaniu getta w Warszawie.

Jeden dzień / jedno miejsce – prezentuje Michał Krasucki – ul. Waliców

Autor: Michał Krasucki

W 1913 r. kamienicę reklamowano jako „chrześcijański dom”, w którym z powodzeniem można wynająć sklep. Wraz z mieszkaniem w suterenie, lub bez. Do tego dogodny dojazd tramwajem na Chłodną. Potem kilkaset metrów pieszo i już. Waliców. Duża reprezentacyjna kamienica. Obok niej kolejne. Aż do Pereca. Dom „chrześcijański” był chyba tylko raz i to tylko w prasowych ogłoszeniach. Od samego początku główną grupę mieszkańców stanowili Żydzi. Róża Zajdel – chemiczka bakteriolożka, Menachem Kipnis – człowiek orkiestra, słynny śpiewak operowy, etnograf i dziennikarz, Adam Krajterkraft – inżynier budowlany, Maurycy Szlengel – artysta malarz ; to tylko nieliczni z mieszkańców, których znamy dzięki książce telefonicznej. Było też kilka firm mieszczących się pod tym adresem. Na Waliców mieszkał też Władysław Szlengel (syn Maurycego), poeta, autor licznych piosenek kabaretowych, tekstów satyrycznych, ale też dokładny kronikarz getta. …”Dziś widziałem Janusza Korczaka, Jak szedł z dziećmi w ostatnim pochodzie, A dzieci były czyściutko ubrane, Jak na spacerze w ogrodzie (…) Co słyszycie sąsiedzi zza murka, Co na śmierć naszą patrzycie przez kratę? Janusz Korczak umarł, abyśmy mieli także swe Westerplatte.”…Władysław Szlengel zginął 8 maja 1943 r. w trakcie powstania. 16 miesięcy później w powietrze wysadzona została kamienica frontowa przy Waliców 14. Zostały oficyny. Poszarpane, trzymające się na słowo honoru. A jednak trwają już 77 lat. Przy chodniku fragment muru ujęty w stalowe zbrojenie – to pozostałość witryny okiennej. Zapewne, którejś z firm, albo jednego z tych sklepów, do których można było podnająć mieszkanie w suterenie. Kaleka kamienica przy Waliców 14 jest prawdziwym pomnikiem tragedii warszawskiego getta. Od 2012 jest w gminnej ewidencji, a od 2018 r. w rejestrze zabytków.

Współrzędne: 52.234266,20.992935

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Ułatwienia dostępu